داخل آن سوی منظومه ی شمسی چه می گذرد؟

داخل نقطه ای دوردست از دیوار محافظتی خورشید خواه لبه ی منظومه ی شمسی، فضایی تاریک، خالی و سرد آغاز می شود. تا مدت ها تصور می شد فضای بین منظومه ی شمسی و نزدیک ترین ستاره، ناحق و خالی است. تا اینکه دو فضاپیمای ساخت مشت آدم که در دهه ی ۱۹۷۰ میلادی پرتاب شده بودند، بالاخره پرده از اولین تیر های فضای عجیب میان هنرپیشه ای برداشتند. فضای میان ستاره ای فضایی انباشته از پرتوهای پرقدرت و خطرناک است.

دانشمندان تو قرن گذشته، به لطف تلسکوپ های رادیویی و اشعه ی ایکس، تصویری از فضای میان ستاره ای را ترسیم کردند. طبق یافته ها، فضای میان ستاره ای ترکیبی از اتم های پراکنده و یونیزه ی هیدروژن، غبار و پرتوهای کیهانی است که داخل ابرهای مولکولی انبوه پراکنده شده اند.

اما ماهیت دقیق فضای میان بازیگر ای خارج از منظومه ی شمسی به شکل یک راز باقی الباقی است؛ زیرا خورشید، هشت سیاره ی منظومه ی شمسی و حتی کمربند دوردست ذرات نامی به کمربند کویپر همه داخل حبابی مجلل و محافظتی به نام هلیوسفر استراحت دارند که بر اثر بادهای خورشیدی شکل محزون است. این حباب از منظومه ی شمسی در برابر پرتوهای زیان بخش فضای میان ستاره ای نگهداری می کند؛ اما ویژگی های استخلاص بخش این حباب مانع از بررسی فضای خارج از آن می شوند. تا اینکه اندازه گیری اندازه و شکل حباب اندوه از در آن کار دشواری است.

کاوشگر وویجر ۱ در سال ۲۰۱۲ و کاوشگر وویجر ۲ در سال ۲۰۱۸ وارد فضای میان هنرپیشه ای شدند. این دو کاوشگر درحال حاضر به تزیین ۲۱ میلیارد و ۲۷ میلیارد کیلومتر از زمین بور دارند و داخل آینده داده های بیشتری را از فضای میان بازیگر ای ارسال خواهند کرد. این دو کاوشگر می توانند بوسیله سرنخ هایی متاخر درباره ی چگونگی شکل گیری منظومه ی شمسی و چگونگی آغاز حیات داخل زمین برسند.

در سال ۲۰۱۴، فعالیت خور اضافه یافت و بسرنوشت شوم دچار کردن زیادی از تندباد های خورشیدی را به محیط روانه کرد. این طوفان با سرعت نزدیک به ۸۰۰ کیلومتر کنار وقت از عطارد و زهره اغماض. پس از دو روز و طی مسافت ۱۵۰ میلیون کیلومتر به زمین رسید. خوشبختانه میدان مغناطیسی زمین محافظ خوبی در برابر پرتوهای انقلابی و قدرتمند این طوفان حیات.

یک روز بعد، طوفان گازی از مریخ گذر کرد و بوسیله حرکت خویشتن در کمربند سیارکی و غول های گازی مشتری، زحل و اورانوس ادامه داد. ته پس از دو ماه بوسیله نپتون رسید که داخل فاصله ی ۴/۵ میلیارد کیلومتری از مدار خور قرار دارد. این تندباد پس از بخشیدن ۶ ماه به بور ی ۱۳ میلیارد کیلومتری از خورشید یا نقطه ای بوسیله نام شوک پایانی رسید. در این نقطه راسته مغناطیسی خورشید به حد ی کافی ناتوان بود. ته سرعت طوفان خورشیدی پس از عبور از خاربن پایانی به نصف کاهش پدیدار کرد. وویجر ۲ با فناوری ۴۰ سال پیش این مدفوع پلاسمایی را رصد کرد. داده های دریافتی با حیات حرکت با سرعت نور پس از ۱۸ زمانه به زمین رسیدند. این تندباد خورشیدی در حالی به وویجر ۲ رسید که این کاوشگر هنوز داخل منظومه ی شمسی بود؛ ولی تقریبا یک سال بعد، آخرین آثار تورم خورشیدی تو حال اجل بوسیله وویجر ۱ رسیدند.

هلیوسفر بزرگ خیس از حد تخیل است. هلیوسفر را می استعداد بوسیله قایقی در فضای میان ستاره ای تشبیه کرد که خور آن را بخاطر محافظت از منظومه ی شمسی بوسیله بود آورده است. هر دو کاوشگر وویجر از دماغه ی هلیوسفر خارج شدند؛ اما هیچ اطلاعاتی درباره ی نفس یا تقدیر عقب هلیوسفر وجود ندارد. به گفته ی النا پرورنیکوا، پژوهشگر فوق دکترای آزمایشگاه فیزیک کاربردی دانشگاه جانز هاپکینز:طبق تخمین های دو کاوشگر وویجر، ضخامت هلیوپاس (سرحد هلیوسفر) تقریبا یک واحد احکامی یا ۱۵۰ میلیون کیلومتر است. در این منطقه فرآیندهای پیچیده ای رخساره می دهد که ما از آن ها بی خبریم.

حتی شدت بادهای خورشیدی غم تأثیر چندانی بر اندازه و لباس هلیوسفر نمی گذارند. بوسیله طور کلی اتفاقات خارج از هلیوسفر نسبت به رویدادهای تو آن از اهمیت بیشتری برخوردار هستند. کاهش یا افزایش شدت بادهای خورشیدی تأثیر چشم گیری بر وزن ی حباب هلیوسفر نخواهد گذاشت اما چنانچه این حباب به منطقه ای از کهکشان با بادهای میان هنرپیشه ای متراکم یا کم تراکم وارد شود، ابعاد آن تبدیل خواهد کرد.

به گفته ی پروورنیکوا، با درک هلیوسفر می توان گفت آیا در این دنیا تنها هستیم یا خیر؛ زیرا هلیوسفر از ما داخل برابر بمباران پرتوها و ذرات پرانرژی کشنده ی میان ستاره ای بوسیله ویژه پرتوهای کیهانی اعماق فضا محافظت می نرم. پرتوهای کیهانی، هسته های اتم و پروتون هایی هستند که با سرعتی نزدیک بوسیله سرعت تلالو لول می کنند. این پرتوها از انفجار ستاره ها یا فروپاشی کهکشان ها به سیاهچاله ها یا دیگر رویدادهای کیهانی سرچشمه می گیرند. منطقه ی خارج از منظومه ی شمسی با بارانی برقرار از این ذرات زیراتمی پرسرعت تسلط شده است. به گفته ی جیمی رانکین، پژوهشگر هلیوفیزیک دانشگاه پرینستون:موافق داده های وویجر، خورشید ۹۰ درصد از ذرات مضر کیهانی را فیلتر می کند. اگر بادهای خورشیدی حیات نداشتند احتمالا اثری از حیات اندوه روی زمین بود نداشت.

بوسیله زودی سه گانه کاوشگر دیگر ناسا بوسیله کاوشگرهای وویجر در فضای میان هنرپیشه ای ملحق خواهند شد. گرچه انرژی دو عدد از کاوشگرها به پایان رسیده است و داده هایی را ارسال نمی کنند. ماهواره ی Ibex ناسا، ماهواره ی کوچکی است که از سال ۲۰۰۸ در مدار زمین فراغت گرفت. این کاوشگر ذراتی موسوم به اتم های پرانرژی خنثی را کشف کرد که از مرز میان ستاره ای گذر کردند. ایبکس، نقشه هایی چندبعدی از رویدادها و فایده های سرحد هلیوسفر را تهیه می بطی ء.مقاله های مرتبط:کاوشگر وویجر 2 تا سال ۲۰۲۱ درون فضای میان ستاره ای عاری کنترل وارسته خواهد شدکاوشگر جدید بین بازیگر ای؛ شعار متاخر ناسا پس از مأموریت های تاریخی وویجر

برابر داده های ایبکس، مرز هلیوسفر می تواند متغیر باشد؛ اما داستان وویجر قدری متفاوت است. با اینکه این دو کاوشگر از هلیوسفر خارج شده اند هنوز تحت دیگر آثار خورشیدی صبر دارند. بخاطر مثال پرتو خور را می قابلیت با چشم غیرمسلح از هنرمند های دیگر مشاهده کرد. یا جاذبه ی خورشید تا آن سوی هلیوسفر توسعه یافته و باعث جذب جبر ای دوردست از غبار و یخ های پراکنده به معروفیت ابر اورت شده است.

با اینکه اجرام سحاب اورت در فضای میان ستاره ای قرار دارند، به دور خورشید می چرخند. این اجرام از آغاز منظومه ی شمسی دچار تغییرات اندکی شده اند بنابراین می توانند به استفسار های کلیدی مثل شکل گیری سیار ه ها خواه چگونگی نمود وجود در جهان پاسخ دهند. البته با دستیابی به داده های جدید، رازهای زیادی برملا خواهد شد.بیشتر بخوانید:شناسایی فسفین درون زهره؛ هرآنچه باید درباره کشف مقصد احتمالی وجود در سیاره همسایه بدانیدماهواره های مرموز تیز استارلینک نیز همچنان بیش از حد برای ستاره شناسان درخشان هستندجستجوی دانشمندان برای کشف کردن حیات فرازمینی هوشمند بی مولود ماندگفتگو با انوشه انصاری، نخستین فضانورد ایرانی؛ چرا همه باید زمین را از فضا ببینند؟ستاره شناسان چگونه دیدگاه ما را درباره کیهان تغییر دادند؟